Αμφιλεγόμενα κειμήλια που συνδέονται με τον Χριστό

Τα ιερά και όσια της χριστιανοσύνης στο μικροσκόπιο της ψύχραιμης ανάλυσης

Εδώ και αιώνες τα ιερά και άγια που συνδέονται με τη ζωή και τον θάνατο

του Ιησού έχουν περιβληθεί με το πέπλο του σεβασμού, μένοντας εξέχοντα

σύμβολα του χριστιανισμού.

Και βέβαια έχουν τοποθετηθεί μέσα σε καλά φυλασσόμενες προθήκες, με την

αυθεντικότητά τους να μην έχει ποτέ επιβεβαιωθεί, τουλάχιστον με τον

απαιτητικό τρόπο που θέλει η επιστημονική ανάλυση.

Είτε λοιπόν είναι κάποιος πιστός είτε όχι, οι ιστορίες που κρύβονται

πίσω από τα ιερά κειμήλια της χριστιανοσύνης παραείναι μαγευτικές για να

μην τον ενδιαφέρουν.

Με αυτά υπόψη, ας δούμε τα ιερά αντικείμενα που συνδέθηκαν με τις

επίγειες περιπέτειες του Χριστού, με την ιστορική και συναισθηματική

τους αξία να παραμένει όποια κι αν είναι η επιστημονική ετυμηγορία… Τα Ιερά Καρφιά της Σταύρωσης Οι ειδικοί ερίζουν για τον αριθμό των ήλων που χρησιμοποιήθηκαν στη

σταύρωση του Ιησού ήδη από τη στιγμή σχεδόν που συνέβη το γεγονός.

Κάποτε ήταν δύο, αργότερα έγιναν τρία, ενώ η εικονογραφία του Μεσαίωνα

τα ήθελε τέσσερα, ένα σε κάθε άκρο. Παρά ταύτα, η βυζαντινή αυλή ήθελε

την Ελένη να βρίσκει τμήματα του Τιμίου Σταυρού αλλά και τους ήλους της

σταύρωσης στην Ιερουσαλήμ, αν και η μετέπειτα ιστορία τους ελέγχεται πια

από τους ιστορικούς: ένα από αυτά ενσωματώθηκε στο αυτοκρατορικό

διάδημα του Κωνσταντίνου, το άλλο χρησιμοποιήθηκε ως στομίδα στα

χαλινάρια του αλόγου του και το τρίτο λέγεται ότι ρίχτηκε στη θάλασσα

για τον κατευνασμό θαλασσοταραχής. Σήμερα βέβαια στην Ευρώπη υπάρχουν

διασκορπισμένα κάπου 30 ιερά καρφιά (Ρώμη, Βενετία, Άαχεν, Νυρεμβέργη,

Πράγα, Μιλάνο κ.α.) κάτι από το οποίο ο λογικός νους συμπεραίνει ότι

κάποια δεν είναι στα σίγουρα αυθεντικά… Το Ακάνθινο Στεφάνι Η γνησιότητα του ακάνθινου στεφανιού που φόρεσαν στον Ιησού για να τον

περιπαίξουν οι ρωμαίοι στρατιώτες κατά τη σταύρωσή του δεν έχει

επιβεβαιωθεί ακόμα, παρά τις αναρίθμητες μελέτες που έχει υποστεί σε

όλους αυτούς τους αιώνες. Οι περιπέτειες του κειμηλίου είναι πραγματικά

απίστευτες και το ταξίδι του μέχρι να φτάσει στην τελευταία του

κατοικία, το Παρίσι, και μακρύ ήταν και εκπληκτικό. Ο βυζαντινός θρύλος

ήθελε τον αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης να το θέτει ενέχυρο σε

βενετσιάνικη τράπεζα, εξαιτίας των ασύλληπτων οικονομικών δυσχερειών της

αυτοκρατορίας, το οποίο αγόρασε κατόπιν ο βασιλιάς της Γαλλίας και το

εμπιστεύτηκε στον καθεδρικό ναό των Παρισίων, τη Νοτρ-Νταμ, τον Αύγουστο

του 1239. Το αρχικό στεφάνι διέθετε 70 ακάνθινες απολήξεις, οι οποίες

όμως ανά τους αιώνες μοιράστηκαν σε λειψανοθήκες της Ευρώπης… Η Σινδόνη του Τορίνο Η Ιερά Σινδόνη είναι ίσως το πιο πολυμελετημένο, δημοφιλές και

αμφιλεγόμενο κειμήλιο της χριστιανικής ιστορίας. Επισήμως, η

Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δεν έχει εκδώσει ετυμηγορία για την

αυθεντικότητα ή μη του σαβάνου, αναγνωρίζει ωστόσο τη σημαντικότητα της

σινδόνης για τον καθολικό κόσμο. Κι έτσι εκτίθεται πια στο Βατικανό σε

δημόσια θέα. Ήταν λοιπόν στον 14ο αιώνα όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα

ντοκουμέντα για το κειμήλιο, με τις καταγραφές να κάνουν λόγο για το πώς

πέρασε από τον έναν στον άλλον μέχρι να καταλήξει τελικά στον Καθεδρικό

του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή στην ιταλική πόλη το 1578. Το 1988 η

ραδιοχρονολόγηση του υφάσματος με τη μέθοδο του άνθρακα έδειξε ότι

χρονολογείται κάπου μεταξύ 1260-1390, με τρία ανεξάρτητα εργαστήρια να

καταλήγουν στο ίδιο ακριβώς συμπέρασμα, κάτι που ανατρέπει την

αυθεντικότητα του υφάσματος… H Σινδόνη του Οβιέδο Παραπλήσια με το ξακουστότερο σάβανο του Τορίνο, η σινδόνη της ισπανικής

πόλης χρησιμοποιήθηκε επίσης αμέσως μετά τη σταύρωση του θεανθρώπου, με

το sudarium (στα λατινικά η σινδόνη) να μην περιέχει μεν εικόνα του

Ιησού, αλλά να έχει λεκέδες αίματος πάνω του. Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη

αναφέρει μάλιστα ένα ύφασμα το οποίο χρησιμοποιήθηκε για να σκουπιστεί

το πρόσωπο του Χριστού, γεγονός που έκανε τον επίσκοπο του Οβιέδο να το

θεωρήσει αυθεντικό. Το 1075 μάλιστα το σεντούκι που περιείχε το sudarium

ανοίχτηκε ενώπιον του Rodrigo Diaz de Vivar, γνωστότερου ως Ελ Σιντ,

και φυλάσσεται έκτοτε στον καθεδρικό ναό της μικρής ισπανικής πόλης, με

τους πιστούς να μπορούν να το προσκυνήσουν τρεις φορές τον χρόνο.

Ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα το κατατάσσει όμως στο 700 μ.Χ., σαφώς

παλιότερο από τη Σινδόνη του Τορίνο, όχι όμως τόσο παλιό για να είναι το

αυθεντικό… Το Πέπλο της Βερόνικα Ήταν στον Γολγοθά όταν μια κοινή θνητή σκούπισε τον ιδρώτα του Ιησού, με

τη μορφή του θεανθρώπου να αποτυπώνεται θαυματουργά πάνω στο ρούχο.

Όταν λοιπόν αρρώστησε ο αυτοκράτορας της Ρώμης, Τιβέριος, ξαπέστειλε τον

ακόλουθό του να συναντήσει τον Χριστό και να του ζητήσει να πάει στη

Ρώμη για να τον θεραπεύσει. Ήταν όμως αργά, καθώς ο Χριστός είχε ήδη

σταυρωθεί, ο αυτοκρατορικός βοηθός συνάντησε ωστόσο τυχαία τη Βερόνικα, η

οποία είχε στην κατοχή της το ύφασμα με τη μορφή του Χριστού. Οι δυο

τους ταξίδεψαν στη Ρώμη και ο Τιβέριος θεραπεύτηκε μόλις αντίκρισε τη

μορφή του Χριστού. Το ένδυμα αυτό καθιερώθηκε στη σχετική γραμματεία ως

το Πέπλο της Βερόνικα, μια παράδοση η οποία άρχισε να αναπτύσσεται στη

Δύση από το 1200 περίπου και μετά, παρά την απουσία οποιασδήποτε

αναφοράς στα βιβλικά κείμενα. Το Βατικανό είχε στην κατοχή του το ιερό

κειμήλιο ήδη από τα χρόνια του πάπα Ιννοκέντιου Γ’ (1198‐1216), ο οποίος

το αναγνώρισε ως αυθεντικό. Παρά τη γενικευμένη πεποίθηση ότι το Πέπλο

της Βερόνικα δεν είναι γνήσιο, το ιερό κειμήλιο έχει αποδειχτεί

ιδιαίτερα αποτελεσματικό ιστορικά στην εξάπλωση του χριστιανισμού.

Χαρακτηριστικό του μεγάλου σεβασμού που έτρεφαν στη Δύση προς τη

συγκεκριμένη εικόνα είναι ότι ο πάπας Νικόλαος Δ’ (1288‐1292) έδινε

άφεση αμαρτιών σε όσους επισκέπτονταν τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου για

να προσκυνήσουν το ιερό κειμήλιο… Το Άγιο Αίμα του Ιησού Ο θρησκευτικός θρύλος το θέλει ότι μετά την αποκαθήλωση, ο Ιωσήφ της

Αριμαθείας σκούπισε το αίμα από το πρόσωπο του Ιησού με ένα κομμάτι

ύφασμα. Το ύφασμα φυλασσόταν στην Ιερουσαλήμ μέχρι τα χρόνια της

Δεύτερης Σταυροφορίας, όταν ο βασιλιάς της Ιερουσαλήμ το εμπιστεύτηκε

στον γαμπρό του, κόμη της Φλάνδρας. Επιστρέφοντας λοιπόν στη βελγική

Μπριζ, ο κόμης τοποθέτησε το ιερό κειμήλιο στο παρεκκλήσι της Βασιλικής

του Αγίου Αίματος, όπως έμεινε έκτοτε γνωστός ο ναός. Το ανεκτίμητο αυτό

κειμήλιο φυλάσσεται σε περίτεχνη βυζαντινή φιάλη αρώματος,

κατασκευασμένη στην Κωνσταντινούπολη τον 11ο-12ο αιώνα, η οποία μάλιστα

δεν έχει ανοιχτεί ποτέ. Εκατομμύρια πιστοί συρρέουν κάθε χρόνο στη

βελγική πόλη κατά την ημέρα της Αναλήψεως -σύμφωνα με το ρωμαιοκαθολικό

τυπικό-, όπου γίνεται η λιτάνευση του Αγίου Αίματος του Χριστού. Η

σύγχρονη ιστορική έρευνα υποδεικνύει ωστόσο ότι το λείψανο προέρχεται

από τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης (1204) που έγινε από τους

Σταυροφόρους κατά την Τετάρτη Σταυροφορία…

Η Ιερά Λόγχη Γνωστή ως Λόγχη του (εκατόνταρχου) Λογγίνου, το ιερό κειμήλιο αναφέρεται

στη λόγχη με την οποία πιστοποιήθηκε ο θάνατος του Ιησού πάνω στον

σταυρό. Για την ανακάλυψή της υπάρχουν πολλές και αντικρουόμενες

ιστορίες, η επικρατέστερη πάντως φαίνεται να είναι ότι ανασύρθηκε στην

πόλη της Αντιόχειας το 1098 από άγνωστο μοναχό. Με την πόλη να

πολιορκείται από τους Σταυροφόρους, άγιος εμφανίστηκε σε όνειρο του

προσκυνητή μοναχού και του υπέδειξε την ακριβή τοποθεσία του ιερού

κειμηλίου, κάτω δηλαδή από τον καθεδρικό της πόλης. Ο ίδιος περιέγραψε

το θείο όραμα στον επίσκοπο της Αντιόχειας και τον κόμη της Τουλούζης,

Ραϊμόνδο, αν και οι ανασκαφές δεν απέδωσαν καρπούς. Ο προσκυνητής πήδηξε

κατόπιν στην τάφρο και βρήκε ένα κομμάτι σίδερο, το οποίο θεωρήθηκε

τελικά ότι ήταν πράγματι η Ιερά Λόγχη. Παρά το γεγονός ότι πολλοί δεν

πίστεψαν τον ισχυρισμό τους, το ιερό κειμήλιο ενέπνευσε τους λιμαγμένους

Σταυροφόρους να συνεχίζουν την πορεία τους…

Η Ιερή Ακροποσθία Η Ιερή Ακροποσθία (ή Ιερή Ακροβυστία), που αναφέρεται στην τελετή της

περιτομής του Ιησού, αποτελεί ένα από τα πλέον πολύτιμα κειμήλια, καθώς

ήταν κάποτε μέρος του σώματος του Χριστού. Όπως εξάλλου και όλα τα

αγόρια των εβραίων, ο Ιησούς υποβλήθηκε σε περιτομή την όγδοη μέρα της

ζωής του. Το γεγονός ωστόσο αναφέρεται μόνο στο Ευαγγέλιο του Λουκά,

καθώς οι άλλοι τρεις Ευαγγελιστές (Ματθαίος, Μάρκος και Ιωάννης) κρατούν

το στόμα τους κλειστό για την τελετή. Η παλιότερη αναφορά για την Ιερή

Ακροποσθία χρονολογείται από την εποχή του Καρλομάγνου, γύρω στο 800

μ.Χ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ιερή Ακροποσθία παραδόθηκε στον Καρλομάγνο

από έναν άγγελο, ο οποίος κατόπιν την εμπιστεύτηκε στον πάπα Λέοντα Γ’,

όταν εκείνος έχρισε τον Καρλομάγνο αυτοκράτορα. Έκτοτε βέβαια το ιερό

κειμήλιο έχει αποτελέσει πηγή έριδας στον ρωμαιοκαθολικό κόσμο, καθώς

περισσότερες από 21 εκκλησίες ισχυρίζονται ότι το έχουν στην κατοχή

τους. Όσο για την επίσημη Καθολική Εκκλησία, δήλωσε διά στόματος του

πάπα Κλήμη Ζ’ ότι μόνο μία ήταν η αυθεντική. Και βέβαια, για να γίνει

ακόμα πιο περίπλοκο το ζήτημα, οι σκευοθήκες που φυλάσσονταν άλλοτε οι

Ιερές Ακροποσθίες έχουν σήμερα εξαφανιστεί… Η Αχειροποίητη Εικόνα της Έδεσσας Γνωστή και ως Άγιο Μανδήλιο, η Εικόνα της Έδεσσας (στη Μικρά Ασία, η

σημερινή Ούρφα της Τουρκίας) είναι ένα ακόμα ιερό κειμήλιο η προέλευση

του οποίου περιβάλλεται με το πέπλο του μυστηρίου. Σύμφωνα με την

παράδοση, ο ίδιος ο Χριστός έστειλε την εικόνα του στον Άβγαρο, βασιλιά

της Οσροηνής, μιας μικρής χώρας ανάμεσα στον Τίγρη και τον Ευφράτη,

πρωτεύουσα της οποίας ήταν η πόλη Έδεσσα, με την επιστολική επικοινωνία

των δυο τους να θεωρείται από την Εκκλησία γνήσια. Ο Άβγαρος ζήτησε από

τον Ιησού να έρθει στο βασίλειό του για να τον θεραπεύσει από τη λέπρα

του. Ο Χριστός αρνήθηκε, αν και ευλόγησε τον Άβγαρο και του υποσχέθηκε

να τον θεραπεύσει, στέλνοντάς του ένα ύφασμα με το οποίο είχε σκουπίσει

το πρόσωπό του και στο οποίο εμφανίστηκε θαυματουργά η μορφή του. Ο

Άβγαρος έγινε πράγματι καλά και το βασίλειο της Έδεσσας έγινε η πρώτη

χριστιανική πολιτεία του κόσμου. Στο «Μηναίο του Αυγούστου» γράφονται τα

εξής: «Ο βασιλιάς της Έδεσσας, Άβγαρος, ήταν λεπρός. Άκουσε για τα

θαύματα του Χριστού και έστειλε προς Αυτόν τον αρχειοφύλακά του, Ανανία,

με επιστολές στις οποίες παρακαλούσε τον Χριστό να πάει στην Έδεσσα να

τον θεραπεύσει. Ο Ανανίας ήταν ζωγράφος, γι’ αυτό ο Άβγαρος τον

επιφόρτισε να φτιάξει το πορτραίτο του Σωτήρα σε περίπτωση που ο Χριστός

αρνείτο να πάει. Ο Ανανίας βρήκε τον Χριστό περιστοιχισμένο από ένα

μεγάλο πλήθος και δεν μπορούσε να τον πλησιάσει. Γι’ αυτό ανέβηκε σ’ ένα

βράχο από όπου μπορούσε να τον βλέπει καλύτερα. Προσπάθησε να φτιάξει

ένα πορτραίτο του Σωτήρα, αλλά δεν μπορούσε ‘‘εξ αιτίας της απερίγραπτης

δόξας του προσώπου Του, το οποίο άλλαζε δια της χάριτος’’. Βλέποντας

ότι ο Ανανίας ήθελε να φτιάξει το πορτραίτο Του, ο Χριστός ζήτησε νερό,

νίφτηκε, σκούπισε το πρόσωπο Του σ’ ένα κομμάτι λινό ύφασμα, και τα

χαρακτηριστικά του έμειναν αποτυπωμένα σ’ αυτό το λινό ύφασμα. Είναι γι’

αυτό που η εικόνα αυτή είναι επίσης γνωστή με το όνομα Μανδήλιον. Ο

Χριστός το έδωσε στον Ανανία, και του είπε να το πάρει, με μία επιστολή,

στο πρόσωπο που τον είχε στείλει. Στην επιστολή, ο Χριστός αρνείτο να

πάει ο ίδιος στην Έδεσσα, επειδή είχε μια αποστολή να εκπληρώσει.

Υπόσχετο στον Άβγαρο ότι, όταν θα εκπληρώνετο αυτή η αποστολή, θα

έστελλε ένα από τους μαθητές Του προς αυτόν»… Το Άγιο Δισκοπότηρο Το ποτήρι που χρησιμοποίησε ο Ιησούς στον Μυστικό Δείπνο ήταν επίσης

αυτό που χρησιμοποίησε ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας για να συλλέξει το αίμα

του και αποτελεί ένα από τα διαπρεπέστερα ιερά κειμήλια της

χριστιανοσύνης. Υπάρχουν βέβαια αρκετά δισκοπότηρα που φλερτάρουν με την ιδέα του ενός και αυθεντικού,

αν και το επικρατέστερο φαίνεται να είναι -αν είναι- αυτό που

φυλάσσεται στη Βαλένθια. Το ιερό κειμήλιο έχει χρησιμοποιηθεί από τους

πρώτους 22 ποντίφικες και κάποια στιγμή δόθηκε στον Άγιο Λαυρέντιο, ο

οποίος όταν πέθανε το κειμήλιο μεταφέρθηκε στην Ισπανία. Και βέβαια από

όλα τα δισκοπότηρα που ισχυρίζονται ότι είναι γνήσια, το συγκεκριμένο

έχει τις περισσότερες πιθανότητες: η ακριβής μέθοδος χρονολόγησης με

άνθρακα τοποθετεί την κατασκευή του μεταξύ 300 π.Χ. και 100 μ.Χ., την

ίδια ώρα που ξέρουμε ότι φιλοτεχνήθηκε στη Μέση Ανατολή…

newsbeast

Via